بعد از شروع تحقیقات توسط دادیار یا پازپرس، که بازپرس می تواند از ضابط قضائی عام (ناجا) یا ضابط قضائی خاص از قبیل وزارت اطلاعات، حراست سازمان ها، بازرسی سازمان ها و وزارت خانه ها ،سپاه و…استفاده نماید.
البته درجهت تکمیل تحقیقات می تواند از شهود و مطلعین و دیگر موارد نیز استفاده نماید.
بعد از تکمیل تحقیقات دو حالت ممکن است رخ دهد، اگر بر اثر نتیجه تحقیقات بازپرس یا دادیار به مجرم بودن متهم باشد، با صدور قرار مجرمیت یا به اصطلاح جلب به دادرسی پرونده به دادگاه کیفری ارسال خواهد شد. اما اگر نظر پازپرس یا دادیار به بی گناهی متهم باشد ،یا رد صلاحیت دادگاه حقوقی یا اینکه ادله کافی نباشد، قرار منع تعقیب صادر می شود.
این قرار منع تعقیب باید توسط دادستان تائید شود.
پس صدور قرار منع تعقیب و تائید توسط دادستان به طرفین دعوا ابلاغ می شود، شاکی فرصت دارد ظرف مدت ۱۰روز به این قرار اعتراض کند.
پس از اعتراض شاکی ،پرونده جهت رسیدگی و اعلام نظر به دادگاه کیفری ارسال خواهد شد.
اقدامات دادگاه و مراحل بعدی درنوشتار بعدی ارائه خواهد شد.
قسمت دوم در خصوص شکایت شاکی از متهم بعد از صدور منع تعقیب و ارجاع به دادگاه
دراین مرحله دو امکان از دادگاه میسر است
۱-تائید منع تعقیب صادره از دادسرا که بعد از تائید پرونده به دادسرا مرجوع خواهد شد، جهت بایگانی .
۲-دادگاه منع تعقیب صادره از دادگاه را نپذیرد دراین حالت نیز دو حالت میسر است حالت اول نسبت با تحقیقات انجام شده توسط دادسرا ایراد بگیرید که دراین حالت نوع نقص را مشخص می کند که بازپرس یا دادیار ملزم به رفع نقص می باشد و پس از رفع نقص عینا پرونده را جهت تصمیم نهائی به دادگاه ارسال می کند وحق هیچگونه تصمیم گیری ندارد، چون پرونده دراختیار دادگاه است.
در حالت دوم دادگاه نسبت به منع تعقیب صادره نه تنها ایراد داره، بلکه بطورکلی منع تعقیب صادره را قبول ندارد و اقدام به نقض می نماید، یعنی پرونده را جهت صدور کیفرخواست به دادسرا موجوع می نماید، دادسرا ملزم به صدور کیفرخواست و ارجاع پرونده به دادگاه می باشد.
قسمت سوم در خصوص شکایت شاکی:
دراین مرحله پس از رفت و آمدهای فراوان پرونده از دادسرا به دادگاه، دادگاه پس از بررسی شکلی و ماهوی اقدام به اظهار نظر می نماید،در واقع ارسال رای می نماید.
بررسی شکلی منظور اینکه قاضی ابتدا بررسی می کند که از نظر ظاهری رعایت قانون شده یا خیر. به عنوان مثال در مهلت قانونی شکوائیه تنظیم شده، در مهلت قانونی اعتراض ثبت شده، هزینه های دادسرای دقیق محاسبه و پرداخت شده و….
ولی از نظر ماهوی، منظور اینکه قاضی وارد اصل و عمق دعوا شده و با عدله های موجود در پرونده، توضیحات شفاهی و کتبی مجدد طرفین دعوا ،تحقیقات احتمالی مجدد دادگاه یا از طریق دیگری که دادگاه به واقعیت برسد، اقدام به صدور رای می نماید که در این مرحله نیز دو حالت ممکن است، در این مرحله ممکن است که قاضی اقدام به برائت متهم نماید، یعنی متهم را مستحق مجازات نداند، یا اینکه قاضی طی دادنامه ای میزان مجازات متهم را مشخص می نماید که میزان مجازات بین حداقل یا حداکثر مجازاتی که قانونگذار برای این جرم تعیین کرده می باشد.
در نوشتار بعدی، مرحله بعد از دادگاه بدوی را مشخص می کنیم.