رفع تصرف عدوانی در حقوق ایران: مفاهیم و راهکارها
رفع تصرف عدوانی یکی از موضوعات کلیدی در حقوق ایران است که برای حفظ حقوق مالکیت و جلوگیری از تضییع حق افراد اهمیت زیادی دارد. این دعوا که در دسته دعاوی تصرف قرار می‌گیرد، زمانی مطرح می‌شود که فردی به‌طور غیرقانونی و بدون رضایت مالک، ملکی را تصرف کند. در این شرایط، قانون‌گذار به مالک امکان می‌دهد که برای بازگرداندن ملک خود اقدام کند، حتی اگر مالکیت قانونی ملک هنوز در دادگاه اثبات نشده باشد.
در حقوق ایران، رفع تصرف عدوانی بر اساس مواد قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مجازات اسلامی تعریف شده است. هدف اصلی از این دعاوی، احیای نظم عمومی و جلوگیری از خودسری افراد در تصرف اموال دیگران است. در این دعاوی، نکته مهم این است که دادگاه صرفاً به بررسی موضوع تصرف می‌پردازد و نیازی به اثبات مالکیت در ابتدا ندارد. این ویژگی باعث تسریع در رسیدگی به چنین دعاوی می‌شود و از آسیب بیشتر به حقوق مالک جلوگیری می‌کند.
برای طرح دعوای رفع تصرف عدوانی، مالک یا مدعی باید شواهدی ارائه دهد که نشان دهد: اولاً، ملک در گذشته در تصرف او بوده است؛ ثانیاً، این تصرف به‌طور غیرقانونی توسط دیگری پایان یافته است؛ و ثالثاً، تصرف کنونی بدون مجوز قانونی است. دادگاه پس از بررسی شواهد و دلایل، در صورتی که ادعای مالک تأیید شود، حکم به رفع تصرف می‌دهد و ملک به وضعیت سابق بازمی‌گردد.
نکته مهم دیگری که در این دعاوی وجود دارد، امکان طرح شکایت کیفری است. در صورتی که تصرف عدوانی همراه با تهدید، خشونت یا خسارت باشد، متصرف ممکن است با مجازات کیفری نیز مواجه شود. این امر نشان‌دهنده جدیت قانون‌گذار در برخورد با چنین رفتارهایی است.
در نهایت، رفع تصرف عدوانی در حقوق ایران تنها یک سازوکار قانونی نیست؛ بلکه ابزاری برای حفظ نظم اجتماعی و حمایت از حقوق مالکیت محسوب می‌شود. آگاهی از این فرآیندها برای افرادی که با چنین مشکلاتی مواجه هستند، ضروری است تا بتوانند از حقوق خود به شکل قانونی دفاع کنند
مهران حاجی حسینی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.