TDCS و توانبخشی زبان و گفتار پس از آسیب مغزی
توانایی برقراری ارتباط، یکی از اساسیترین ابعاد وجودی انسان است. اما برای افرادی که به دلیل سکته مغزی، تروما یا بیماریهای عصبی، دچار اختلالات زبان و گفتار مانند آفازی (Aphasia) میشوند، این توانایی حیاتی به خطر میافتد. آفازی، اختلالی است که به توانایی فرد در صحبت کردن، درک زبان، خواندن و نوشتن آسیب میزند. در حالی که گفتاردرمانی نقشی کلیدی در توانبخشی این بیماران ایفا میکند، در مرکز ققنوس، ما از یک رویکرد نوین به نام تحریک جریان مستقیم فراجمجمهای (TDCS) استفاده میکنیم تا به مغز کمک کنیم قدرت زبان را بازیابد.
آفازی و مغز: یک مسیر ارتباطی آسیبدیده
زبان در مغز توسط شبکههای پیچیدهای از نورونها، به ویژه در نیمکره چپ، کنترل میشود. نواحی کلیدی مانند ناحیه بروکا (Broca’s area) که مسئول تولید گفتار است، و ناحیه ورنیکه (Wernicke’s area) که مسئول درک زبان است، نقش حیاتی در این فرآیند ایفا میکنند. پس از یک سکته مغزی، آسیب به این نواحی میتواند ارتباطات بین آنها را قطع کند و منجر به آفازی شود.
توانبخشی آفازی بر اصل نوروپلاستیسیته استوار است؛ به این معنا که بخشهای سالم مغز باید مسئولیتهای نواحی آسیبدیده را بر عهده بگیرند. اما این فرآیند ممکن است کند و ناکارآمد باشد. TDCS به عنوان یک کاتالیزور قدرتمند، این فرآیند را تسریع و اثربخشی آن را افزایش میدهد.
TDCS فعالسازی مناطق زبانی مغز:
TDCS با اعمال جریان الکتریکی ضعیف، فعالیت نورونها را در نواحی هدف تعدیل میکند. در درمان آفازی، دو رویکرد اصلی وجود دارد:
فعالسازی مناطق آسیبدیده: با استفاده از الکترود مثبت (آنود)، میتوان فعالیت نورونها را در نواحی آسیبدیده مانند ناحیه بروکا افزایش داد. این تحریک، نورونها را برای پاسخ به محرکهای گفتاردرمانی آمادهتر میکند و به آنها کمک میکند تا ارتباطات جدیدی برای بازیابی عملکرد خود بسازند.
مهار فعالیت مناطق ناسالم: در برخی موارد، پس از آسیب به نیمکره چپ، نیمکره راست (که معمولاً در زبان نقش کمتری دارد) بیش از حد فعال میشود و در فرآیند بهبودی تداخل ایجاد میکند. با استفاده از الکترود منفی (کاتد)، میتوان فعالیت این ناحیه را کاهش داد و به نیمکره چپ فرصت داد تا عملکرد خود را بازیابد.
کاربردهای عملی در توانبخشی زبان در مرکز ققنوس:
در مرکز ققنوس، ما از TDCS به عنوان یک مکمل برای گفتاردرمانی استفاده میکنیم. جلسات TDCS به صورت همزمان با تمرینات گفتاردرمانی انجام میشوند تا اثربخشی آنها به حداکثر برسد. این ترکیب، به بیمار کمک میکند تا:
بهبود در تولید گفتار: بیمارانی که در صحبت کردن مشکل دارند (آفازی بیانی)، میتوانند با تحریک ناحیه بروکا، روانتر و با تلاش کمتری صحبت کنند.
بهبود درک زبان: بیمارانی که در درک زبان مشکل دارند (آفازی دریافتی)، میتوانند با تحریک ناحیه ورنیکه، توانایی درک خود را بهبود بخشند.
بازیابی لغات: TDCS به بیماران کمک میکند تا لغاتی را که فراموش کردهاند، راحتتر به خاطر آورند و استفاده کنند.
چرا TDCS یک گزینه ایدهآل است؟
غیرتهاجمی و ایمن: این روش بدون درد و عوارض جانبی جدی است.
همافزایی با درمانهای دیگر: TDCS اثربخشی گفتاردرمانی را چند برابر میکند و به بیمار کمک میکند تا سریعتر به پیشرفت دست یابد.
نتایج ماندگار: با توجه به اینکه TDCS بر نوروپلاستیسیته تأثیر میگذارد، تغییرات ایجاد شده در مغز پایدارتر هستند.
نتیجهگیری:
اختلالات زبان و گفتار میتوانند بسیار ناامیدکننده باشند و فرد را از جهان اطرافش جدا کنند. با این حال، علم نوروتراپی و ابزارهایی مانند TDCS، امید جدیدی را برای بازیابی قدرت کلام به ارمغان آوردهاند. در مرکز ققنوس، ما با استفاده از این تکنولوژی پیشرفته، به مراجعین خود کمک میکنیم تا نه تنها صدای خود را بازیابند، بلکه دوباره به طور کامل با جهان اطراف خود ارتباط برقرار کنند.
به قلم: دکتر الهام اسمعیلنژاد، نوروتراپیست و روانشناس
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.