علم مدیتیشن: چگونه مغز را تغییر میدهد؟
مدیتیشن تنها یک حس آرامش ذهنی زودگذر نیست؛ بلکه یک تمرین قدرتمند است که میتواند به صورت فیزیکی ساختار و عملکرد مغز شما را تغییر دهد. این پدیده، که به آن “نوروپلاستیسیته” (انعطافپذیری مغز) گفته میشود، توانایی مغز برای بازسازی خود از طریق ایجاد ارتباطات عصبی جدید است. در سالهای اخیر، تحقیقات گستردهای با استفاده از تکنولوژیهایی مانند fMRI و EEG نشان دادهاند که مدیتیشن منظم میتواند تغییرات مثبت و ماندگاری در مغز ایجاد کند. در مرکز ققنوس، ما از این دانش برای ترویج مدیتیشن به عنوان یک ابزار علمی برای سلامت روان استفاده میکنیم.
مدیتیشن چه تغییراتی در مغز ایجاد میکند؟
۱. کوچک شدن آمیگدال (Amygdala):
آمیگدال، بخشی از مغز است که مسئول پردازش احساسات، به ویژه ترس و اضطراب، است. در افراد مبتلا به استرس مزمن، آمیگدال بیش از حد فعال است. مطالعات نشان دادهاند که تنها پس از هشت هفته مدیتیشن منظم، حجم آمیگدال کاهش مییابد. این به این معناست که مغز شما کمتر به موقعیتهای استرسزا واکنش نشان میدهد و شما آرامتر میشوید.
۲. ضخیم شدن قشر پیشپیشانی (Prefrontal Cortex):
قشر پیشپیشانی، “مرکز فرماندهی” مغز است و مسئول تصمیمگیری، تمرکز، حافظه کاری و تنظیم احساسات است. مدیتیشن با تقویت این ناحیه، توانایی شما را برای حفظ تمرکز، حل مسائل و کنترل واکنشهای عاطفی افزایش میدهد. این امر به شما کمک میکند تا در برابر حواسپرتی مقاومتر باشید.
۳. تغییر در ارتباطات عصبی:
مدیتیشن، ارتباطات بین نواحی مختلف مغز را تغییر میدهد. به طور خاص، ارتباط بین قشر پیشپیشانی (منطق و کنترل) و آمیگدال (ترس) قویتر میشود. این ارتباط قویتر به شما امکان میدهد تا پاسخهای خود به استرس را بهتر مدیریت کنید و با آگاهی بیشتری به موقعیتها واکنش نشان دهید.
۴. تولید امواج مغزی آرامشبخش:
با استفاده از EEG، پژوهشگران دریافتهاند که در طول مدیتیشن، فعالیت مغز به سمت تولید امواج آلفا و تتا سوق پیدا میکند. امواج آلفا با حالت آرامش و هوشیاری آرام مرتبط هستند، در حالی که امواج تتا با حالت عمیق آرامش و خلاقیت ارتباط دارند.
مدیتیشن چگونه این تغییرات را ممکن میسازد؟
کلید این تغییرات در “توجه” است. در طول مدیتیشن، شما بارها و بارها توجه خود را از افکار مزاحم به نقطه تمرکز (مانند تنفس) بازمیگردانید. این فرآیند، شبیه یک تمرین ورزشی برای مغز است. هر بار که این کار را انجام میدهید، مسیرهای عصبی مسئول توجه و کنترل تقویت میشوند. با تمرین منظم، این مسیرها قویتر و قویتر میشوند و در نهایت، به یک عادت ذهنی تبدیل میشوند.
نتیجهگیری:
مدیتیشن یک ابزار قدرتمند برای تغییر مغز و بهبود عملکرد آن است. با تنها چند دقیقه تمرین روزانه، میتوانید به صورت فیزیکی مغز خود را برای داشتن آرامش، تمرکز و انعطافپذیری بیشتر آموزش دهید. مدیتیشن، پلی بین دنیای بیرونی پر از استرس و دنیای درونی آرام شماست.
به قلم: دکتر الهام اسمعیلنژاد، نوروتراپیست و روانشناس
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.