رضایت از زندگی و عملکرد تحصیلی: نقش واسطه‌ای امید و خوش‌بینی

رضایت از زندگی یکی از شاخص‌های مهم سلامت روان و کارآمدی تحصیلی دانشجویان است. دانشجویانی که تجربه همزمان لذت و معنا در زندگی خود دارند، نه تنها حس خوشایند و شادی بیشتری احساس می‌کنند، بلکه عملکرد تحصیلی بالاتری نیز دارند. روان‌شناسی مثبت‌گرا نشان می‌دهد که امید و خوش‌بینی نقش واسطه‌ای مهمی در این رابطه ایفا می‌کنند و می‌توانند تأثیر مثبت رضایت زندگی بر عملکرد تحصیلی را تقویت کنند.

رضایت از زندگی و تجربه لذت و معنا

رضایت از زندگی شامل دو بعد اصلی است:

1.لذت (Pleasure): تجربه هیجانات مثبت و خوشایند در فعالیت‌های روزمره.

2.معنا (Meaning): احساس ارزشمندی و هدفمند بودن فعالیت‌ها در زندگی و تحصیل.

مثالی عملی: دانشجویی که در پروژه تحصیلی خود فعالیتی مرتبط با علاقه و هدف شخصی انجام می‌دهد، هم از فرآیند یادگیری لذت می‌برد و هم احساس می‌کند کاری ارزشمند انجام داده است. این دو بعد با هم باعث افزایش انگیزه و تعهد به یادگیری می‌شوند.

نقش واسطه‌ای امید و خوش‌بینی

•امید: باور دانشجو به توانایی رسیدن به اهداف تحصیلی و مسیر رسیدن به آنها.

•خوش‌بینی: انتظار مثبت برای آینده و اعتماد به نتیجه تلاش‌های تحصیلی.

تحقیقات نشان می‌دهد دانشجویانی که امید و خوش‌بینی بیشتری دارند، بهتر می‌توانند فشارهای تحصیلی را مدیریت کرده و عملکرد تحصیلی خود را بهبود دهند. به عبارت دیگر، امید و خوش‌بینی، رابط بین رضایت زندگی و موفقیت تحصیلی هستند.

اثر رضایت از زندگی بر عملکرد تحصیلی

دانشجویان با رضایت بالاتر از زندگی:

•تمرکز و توجه بیشتری به مطالعه دارند

•استرس تحصیلی و اضطراب امتحان در آنها کمتر است

•مشارکت فعال و خلاقیت در پروژه‌ها و کلاس‌های گروهی بیشتر است

•احتمال ترک تحصیل یا فرسودگی تحصیلی کاهش می‌یابد

راهکارهای عملی

1.تمرین قدردانی روزانه: یادداشت ۳ نکته مثبت روزانه درباره زندگی و تحصیل.

2.هدف‌گذاری معنادار: انتخاب فعالیت‌ها و پروژه‌هایی که همسو با ارزش‌ها و علاقه شخصی هستند.

3.تمرین مثبت‌اندیشی و امیدبخشی: نوشتن راهکارها برای رسیدن به اهداف تحصیلی و برنامه‌ریزی مسیر.

4.فعالیت‌های اجتماعی و گروهی: ایجاد روابط حمایتی با همکلاسی‌ها و استادان.

5.ترکیب لذت و معنا: انتخاب پروژه‌ها و فعالیت‌هایی که هم جذاب و هم ارزشمند باشند.

جمع‌بندی

دانشجویانی که لذت و معنا را همزمان تجربه می‌کنند، نه تنها رضایت از زندگی بالاتری دارند، بلکه عملکرد تحصیلی مؤثرتری نیز از خود نشان می‌دهند. امید و خوش‌بینی، نقش واسطه‌ای مهم در این فرایند ایفا می‌کنند و می‌توانند اثرات مثبت رضایت زندگی بر یادگیری و موفقیت تحصیلی را تقویت کنند.

⸻

دکتر زهره دهقان چناری – روانشناس و متخصص روان‌شناسی مثبت‌گرا